Tahıl koridorundaki krizin aşılması için Türkiye’nin yürüttüğü ağır diplomasi sonuç verdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, krizin aşıldığı muştusunu partisinin Meclis kümesi toplantısında verdi. Erdoğan, AK Parti küme toplantısında “Şimdi yeni bir müjde de şu; Sayın Putin’le dün (önceki gün) yaptığımız görüşme üzerine Rusya Savunma Bakanı Sayın Şoygu, Milli Savunma Bakanımız Hulusi Akar’ı arayarak bugün (dün) saat 12.00’den itibaren tahıl sevkiyatının evvelce planlandığı üzere devam edeceğini belirtti. Sayın Putin’le mutabık kaldığımız üzere öncelikle Afrika’nın yoksul fukara ülkelerine bu koridoru işleteceğiz. Somali, Cibuti ve Sudan’ı birinci etapta ele almayı bize tavsiye etti. Bunu da yapacağız” dedi. Erdoğan, küme toplantısı sonrasında gazetecilerin, “Rusya nasıl ikna oldu?” sorusuna, “Onu bana bırakın, evvel Biden’a sonra size anlatacağım” cevabını verdi. Erdoğan, dün akşam katıldığı ATV ve A Haber News ortak canlı yayınında da bahse ait açıklamalarda bulundu. Erdoğan, özetle şunları kaydetti:
24 SAATİ BULMADAN GÖRÜŞÜYORUZ: Her ikisiyle de görüşmeyi dilek ettiğiniz anda aradığımızda 24 saati bulmadan görüşüyoruz. Gerek sayın Putin ile gerek Zelenskiy ile bu görüşmeleri yapıyoruz ve onlardan aldığımız bilgilerle bir oburuyla bunları görüşme, müzakere etme fırsatını buluyorum. Sağ olsun şu ana kadar ne sayın Putin’den ne sayın Zelenskiy’den olumsuz bir yaklaşım almadım. Bizden talepleri oldu bu taleplere elimizden geldiğince olumlu yaklaşımlı karşılık verdik. Onlar da bizim bu yaklaşımlarımız karşısında hiçbir vakit bize zıt yaklaşmadılar. Sayın Putin örneğin Prag’da ben kiminle görüşüyorsam aleyhine konuşuyor. Ben de diyorum ki ‘yanlış yapıyorsunuz’. Zira Rusya üzere bir devletin başına siz her yerde bu çeşit olumsuz yaklaşımlar sergilerseniz kusura bakmayın, o da kendi halini bir önder olarak kendini ezdirmeden koyacaktır. Siz bir önder olarak bu halde size saldırılsa buna eyvallah eder misiniz? Etmezsiniz. Bana yapsanız birebir şeyi, ben de etmem. Gereği neyse bunu yaparım. Sayın Putin’in yaptığı bu. Biz bunları konuşurken doğal o bu yaklaşımlarımı da gördüğü için, yaşadığımız S-400 konusunda da bunları gördüğü için, birileri vasıtasıyla bu tahıl koridorunun açılmasına eyvallah etmiyor. Kendisi sağ olsun dün aradım bugün de tahıl koridorunu açtılar. Biz bununla da kalmayalım, gübreyi de açalım dedik. Dedik ki, örneğin Cibuti, Somali, Sudan buralarda beşerler açlıktan şu anda ölüyor. Birinci etapta buralara bu tahıl naklini yapalım. ‘Endişe etme, bunu biz planlayacağız ve İstanbul’daki merkezden takip edeceğiz’ dedik.
LİDER DİPLOMASİSİ: Şahsî bağlar diplomaside en değerli sonuç getirici adımlardır. Bunlar olmazsa sonuç alamazsınız. Biz bunun ismine önder diplomasisi diyoruz. Herkes o denli başkan olamıyor.
TOGG REKABETÇİ OLACAK: Togg satışa sunulduğunda rekabetçi olacak. Piyasaya çıktığı anda kendi sınıfındaki araçlarla çaba edebilecek. Mart ayında yollara çıkmadan evvel fiyatını tespit edeceğiz. 2022’nin temmuz ayı ile birlikte ÖTV indirimi yapılmıştı elektrikli araçlara. Motor gücü 160 kw geçmeyen ÖTV matrahı 700 bin TL’yi aşmayan elektrikli araçlar için yeni vergi oranı yüzde 10 olarak belirlendi.
KIRMIZIYI SEÇTİK: Togg’un 5 başka model üretimi olacak. Yalnızca araba değil, renklerde de seçenekler var. Arkadaşlar renklerde de derslerine düzgün çalıştılar. Kapadokya’sından Oltu’suna varıncaya kadar yalnız bir tane eksik bırakmışlardı. O da Karadeniz. Karadeniz’de, ‘Rize mi olsun, Ayder mi olsun?’ dedik çalışın, getirin. Yeşilin olmadığı bir çeşit olamaz. Türkiye, yeşiller ülkesi. Eşim, refikam Emine Hanım’a sorduk o da kırmızı dedi.
ALİYEV’DEN TEKLİF: İkinci bir teklif geldi. O da İlham Aliyev’den. ‘İki otomobil ben istiyorum. Bunun birini makamda kullanacağım, bir adedini de daireye’ dedi. Renk konuşmadık. Zannediyorum onu Mihriban Hanım’la görüşür, ona nazaran bize haber verir.
NÜKLEER SANTRAL: Sayın Putin ile Sinop Nükleer Santrali’ni konuştum. 2024’ün başı yahut 2023’ün sonunda bir üniteyi açacağız. Onun dışında üç ünite daha var. O üç üniteyi de arkası arkasına belirli aralıklarla açacağız. Sinop’ta yeni bir dörtlü üniteyi inşa edeceğiz. Bir Akkuyu, Sinop, bir üçüncüyü farklı bir merkezde arkadaşlar çalışıyorlar.
ASGARİ FİYAT VE EYT: Şu anda Vedat Alım ve grubu çalışmalarını sürdürüyor. Önümüzdeki ay ve yeni yıl bunların art geriye açıklandığı aylar olacak. Bunlardan en kıymetlisi taban fiyatın tespiti çalışması olacak. Bu çalışmayla gerek sözleşmeliler gerek EYT’lilere ait açıklamalar olacak. 2023 yılına bunları açıklayarak girmiş olacağız.
MUHARİP UÇAKLAR: 2023’te ulusal muharip uçak hangardan çıkacak. Hürjet, Bayraktar Kızılelma, TB3 SİHA Anadolu uçak gemimize inip kalkacak. Atak 2 birinci uçuşunu gerçekleştirecek.
İLK KONUTUM BİRİNCİ İŞ YERİM PROJESİ: 7 Kasım’da sona erecek arsa ve iş yeri başvurularımızın müddetini 15 Kasım’a kadar uzatıyoruz.
Krizi çözen diplomasi trafiği
Rusya, Ukrayna’nın 29 Ekim’de Sivastopol limanına saldırısının akabinde tahıl koridoru muahedesini askıya aldığını 30 Ekim’de Türkiye’ye bildirmişti. 31 Ekim’de Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ile 1 Kasım’da da Ukrayna Savunma Bakanı Oleksii Reznikov ve Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov ile görüştü. Akar, birebir günün akşamı Şoygu ile bir görüşme daha yaptı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile 31 Ekim ve 1 Kasım’da iki farklı telefon görüşmesi yaptı. Evvelki gün devreye giren Cumhurbaşkanı Erdoğan, Putin ile mevzuyu ele aldı. Bu görüşmenin akabinde da Rus Savunma Bakanı Şoygu, Türk mevkidaşını arayarak tüm dünyayı rahatlatan haberi verdi.
PUTİN’DEN TÜRKİYE’YE TAHIL GARANTİSİ
‘Erdoğan’ın çabalarını engellemeyeceğiz’
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya Güvenlik Kurulu ile yaptığı toplantıda, Türkiye’nin diplomatik teşebbüsleriyle Rusya’nın tekrar dahil olduğu Ukrayna’dan tahıl sevkiyatlarına yönelik muahedeye ait konuştu. Ukrayna’nın sevkiyatlar için belirlenen insani koridoru Rus gemilerine saldırmak için kullandığını anlatan Putin, “Bu nedenle tahıl mutabakatındaki katılımımızı askıya aldık. Ukrayna tarafından, gelecekte bu türlü bir olayın yaşanmayacağı konusunda garantiler talep ettik” açıklamasında bulundu. Türkiye’nin arabuluculuk uğraşlarıyla durumun açıklık kazandığını işaret eden Putin, “Rusya Savunma Bakanlığı, Türk tarafından, Ukrayna’nın kelam konusu garantileri verdiği bilgisini aldı. Bu bağlamda, ben de muahede kapsamındaki çalışmalarımıza devam etme talimatı verdim. Rusya, Ukrayna tarafından verilen garantilerin ihlal edilmesi durumunda muahededen çekilme hakkını kendisinde gizli tutuyor” dedi. Putin, Rusya’nın muahededen çekilmesi halinde, Ukrayna’dan sevk edilen ölçüde tahılı fakir ülkelere sevk etmeye hazır olduklarının altını çizdi. Putin, “Rusya, Ukrayna’dan Türkiye’ye tahıl tedarikini, tarafsızlığı, tahıl sürece endüstrisinin imkanları ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın fakir ülkeler için verdiği uğraş nedeniyle gelecekte de engellemeyecek. Bu manada en ufak bir kuşkumuz yok ve her şartta Türkiye ile iş birliğine devam edeceğiz” diye konuştu.
Erdoğan, Zelenskiy ile görüştü
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile telefonda görüştü. Bağlantı Başkanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Cumhurbaşkanı Erdoğan, tahıl sevkiyatında yaşanan sorunu iş birliği içinde tahlile kavuşturmuş olmalarından memnuniyet duyduğunu söz etti. Gerek Ukrayna’nın gerek Rusya’nın tahıl eserlerini satabilmelerinin tüm dünya için kritik değer taşıdığını vurgulayan Erdoğan, tahıl sevkiyatı mutabakatının devamının ehemmiyetine işaret etti. Erdoğan, Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün ve egemenliğinin tam olarak yine tesisine gidecek bir anlayış temelinde, savaşın adil bir tahlille sonlandırılması için diplomatik uğraşları artırmak gerektiğini tabir etti” denildi.
ABD’den teşekkür telefonu
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile telefonda görüştü.
Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, “Bakan Çavuşoğlu mevkidaşına tahıl mutabakatının problemsiz işlemeye devam edebilmesi için ülkemizin yaptığı teşebbüsler hakkında bilgi vermiştir. Blinken, Türkiye’nin teşebbüsleri sonucunda tahıl koridorunun tekrar işlerlik kazanması nedeniyle teşekkürlerini iletmiştir” denildi.
BM: Türkiye’ye minnettarız
Birleşmiş Milletler’den (BM) yapılan açıklamada Türkiye’nin tahıl krizini tahlile ulaştırmasının memnuniyetle karşılandığı belirtildi. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ismine yapılan açıklamada “Genel Sekreter, Türkiye’nin diplomatik gayretleri için minnettar ve bu hayati besin tedarik çizgisini açık tutmak için yaptıkları çalışmalardan ötürü BM Koordinatörü Amir Abdulla ve takımına teşekkür ediyor” denildi.