18 Eylül’de Ankara’da yapılacak toplantıya Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve İsveç Dışişleri Bakanı Maria Malmer Stenergard’ın başkanlık etmesi bekleniyor. Birinci defa düzenlenecek Güvenlik Sistemi toplantısı, iki ülke kurumları ortasında terörizm hususlarındaki işbirliğinin geliştirilmesi bakımından özel ehemmiyet taşıyor.
Görüşmelerde, yol haritası çerçevesinde, başta terörizmle uğraş olmak üzere, güvenlik alanındaki işbirliğinin ele alınması beklenirken, bu bağlamda, bilhassa PKK/PYD/YPG ve FETÖ terör örgütleri bağlamında ek adımlar atılması hedefleniyor.
Öte yandan Bakan Fidan’ın İsveçli mevkidaşı Stenergard ile yapacağı görüşmelerde, ikili bahisler ile bölgesel ve global gelişmelerin ele alınması da bekleniyor.
2023 NATO Vilnius Doruğu kapsamında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in iştirakiyle yapılan toplantıda, Türkiye ile İsveç ortasında bakanlar düzeyinde “Güvenlik Mekanizması” kurulması kararlaştırılmıştı.
YOL HARİTASI SUNULMASINDA MUTABIK KALINMIŞTI
İsveç’in terörizmin her biçim ve tezahürüyle çabası temelinde, Haziran 2022’de imzalanan Üçlü Mutabakat Zaptında kayıtlı taahhütlerinin tümüyle uygulanması doğrultusunda bir “yol haritası” sunması üzerinde mutabık kalınmıştı.
ÜÇLÜ MUTABAKAT ZAPTI
İsveç ve Finlandiya, 18 Mayıs 2022’te resmi olarak NATO’ya üyelik müracaatında bulunurken, 28 Haziran 2022’de düzenlenen NATO Madrid Doruğu kapsamında, Türkiye, İsveç ve Finlandiya ortasında, bu ülkelerin terörle uğraş ve savunma sanayii alanlarındaki taahhütlerini kapsayan Üçlü Mutabakat Zaptı imzalanmıştı.
Üçlü Mutabakat Zaptı’yla İsveç ve Finlandiya, terörle gayret mevzuatlarının güçlendirilmesi, PKK ve uzantılarının bu ülkelerdeki faaliyetlerinin engellenmesi, FETÖ ve PYD/YPG’ye dayanak verilmemesi, Türkiye’nin terörle irtibatlı iade ve hudut dışı taleplerinin acilen sürece konulması, terör örgütlerinin propaganda, finansman ve eleman devşirme faaliyetlerinin engellenmesi/yasaklanması, Türkiye’ye yönelik savunma sanayii ihracatına getirilen kısıtlamaların kaldırılması konularında taahhütlerde bulunmuştu.
Bu kapsamda, İsveç’te 1 Temmuz 2022’de Yeni Terörizmle Gayret Yasası yürürlüğe girmişti.
“Terör örgütü ile angajmana girilmesi” ve “terör örgütüne dayanak verilmesi” halinde örgütlenme özgürlüğünün sonlandırılması için, 1 Ocak 2023’ten itibaren geçerli olacak formda İsveç Anayasası’nda değişiklik yapılmıştı.
Anayasa değişiklikleriyle birlikte güncellenen Terörizmle Uğraş Yasası 1 Haziran 2023’te yürürlüğe sokulmuş ve kelam konusu yasa kapsamında terör örgütüne iştirak kabahat haline getirilmişti.
İsveç, Türkiye’yle irtibatlı dava ve bahislerde eşgüdümü teminen bir İrtibat Savcısı atarken, PKK’nın İsveç’teki ana finansman kaynaklarından kelamda “Kürt Kızılayı” oluşumunun İsveç’teki banka hesabı kapatılmıştı.
Üçlü Mutabakat Zaptı öncesi periyotta, PKK/PYD/YPG/SDG’nin kelamda temsilcileri, İsveç’te bakan düzeyinde dahi kabul görüp sık sık temas ve ziyaretlerde bulunabilirken, İsveç hükümeti, PYD/YPG’nin PKK’yla bağına atıfla, PYD/YPG’yle ortasına ara koyacağını açıklamıştı.
Bununla birlikte İsveç’te birtakım PKK mensuplarıyla ilgili yargı süreci başlatılmıştı ve İsveç güvenlik kurumları tarafından Şubat 2024’te yayımlanan yıllık kıymetlendirme raporlarında PKK’nın finansman ve propaganda faaliyetlerine atıfta bulunulmuştu.
İKİLİ İLİŞKİLER
Bu yıl, Türkiye ve İsveç’in diplomatik bağlarının tesisinin 100. yıl dönümü olurken, İsveç, kuzey ülkeleri ortasında Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı pozisyonunda.
İki ülke ortasındaki ticaret hacmi 2023’te 4,1 milyar dolar olarak kaydedilirken, ticaret hacminin 5 milyar dolara taşınması Türkiye ve İsveç’in ortak gayesi.
İsveç’in 18 Mayıs 2022’de NATO’ya üyelik müracaatının akabinde diyalog süreci ivme kazanırken, İsveç, 7 Mart 2024’te 32. müttefik olarak NATO’ya katıldı.
Bu süreçte, terörle çaba ve savunma sanayii alanları, geliştirilmesi öngörülen işbirliği başlıkları ortasına dahil olmuştu.
İsveç, savunma sanayii alanında Türkiye’ye yönelik ambargoları kaldırmıştı.