Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) yerleştirme sonuçları, bir defa daha sistem üzerinde ne büyük bir baskı olduğunu ortaya koydu. Sonuçlar öğrenci ve ailelerinin, dershane sarmalında maddi ve manevi olarak tükendiğini, gençlerin potansiyellerinin değerlendirilemediğini, yıllar süren hazırlıktan sonra çoğunluğun maksadına ulaşamadığını gösterdi.
‘ÜSTÜNLÜK KADINLARDA’
Türk Eğitim Derneği (TED) niyet kuruluşu TEDMEM tarafından hazırlanan “YKS 2024’ün düşündürdükleri’’ başlıklı rapora nazaran imtihana giren üç adaydan ikisi üniversiteye yerleşme gayesine ulaşamadı. Üniversiteye yerleşen her üç adaydan yalnızca biri son sınıf öğrencisi. Yerleşenlerin yüzde 64’ü talihini en az ikinci defa deneyenlerden oluşuyor.
İlk denemede yerleşemeyen aday sayısının yüksekliğinin sistem üzerinde büyük bir baskı oluşturduğuna dikkat çekilen rapordaki tespitler ve teklifler şöyle:
- Sınavlarda yerleşme oranında üstünlük sağlayan bayanlar fırsat eşitliğinde geride kalıyor. Yerleşen bayan öğrencilerin oranı yüzde 55, erkek adayların oranı yüzde 45.
‘İLK 100’DE ÜNİVERSİTE YOK’
- Türkiye’deki üniversite öğrencisi sayısı Birleşik Krallık ve Almanya’nın yaklaşık 2.5 katı. Birinci 100’deki üniversite sayısı Birleşik Krallık’ta 11, Almanya’da 8, Türkiye’de 0.
- 2024’te TYT baraj puanı 140 olsaydı imtihana giren adayların 83 bin 294’ü, TYT baraj puanı 160 olsaydı adayların 269 bin 345’i barajı geçemeyecekti.
- Son yıllarda üniversite sayılarında gerçekleşen artış işgücü piyasasının muhtaçlıkları ile örtüşmüyor. Bu durum; işsizliğin artmasına, bireylerin kendi niteliklerine uygun olmayan işlerde çalışmasına ve insan kaynağına yapılan hem ferdi hem toplumsal yatırımların karşılığının alınamamasına neden oluyor.
İŞSİZLİK ALARM VERİYOR
- Türkiye yükseköğretim mezunlarının istihdam oranının en düşük olduğu OECD ülkesi
- Türkiye’de yükseköğretim mezunu olmak işsizlik oranını düşürmüyor.
- Yükseköğretim mezunu genç işsizlerin oranı OECD ortalamasının 2.5 katı.
- Türkiye, önlisans mezunu nüfusun en yüksek işsizlik oranına sahip olduğu OECD ülkesi.
LİSE DİPLOMASI KÂFİ SAYILMALI
- Yükseköğretim programlarının içeriği ve kontenjanları yine değerlendirilmeli, sayısal artıştan çok nitelik önceliklendirilmeli.
- Yükseköğretim kurumlarının sayısı ile bu kurumların kısımları ve öğrenci kontenjanları bölgesel/kentsel muhtaçlıklar ve işgücü arz-talep istikrarı gözetilerek planlanmalı.
- Yükseköğretimin temel fonksiyonlarından biri olması gereken nitelikli eğitim-öğretimin odağa alınması için seferberlik başlatılmalı.
- Lise diploması sahibi olmak hayata aktif iştirak için yine kâfi ve manalı, üniversite diploması sahibi olmak tekrar itibarlı hale getirilmeli.
- Liseden sonra istihdama katılmak isteyen öğrencilere 11. sınıfın sonunda “standart lise diploması” verilmeli.
- Sistemdeki imtihan baskısını ve okul dışı kaynaklara bağımlılığı azaltmak için 12. sınıf üniversite imtihanına hazırlık yılı olarak yapılandırılmalı. 12. sınıfın sonunda öğrencilere “ileri lise diploması” verilmeli.
ÇOCUKLAR TÜKENİYOR
Türk Eğitim Derneği Yönetim Kurulu Lideri Selçuk Pehlivanoğlu, lise tahsilinin yalnızca ‘’üniversite imtihanına girme pasaportu’’ olduğuna dikkat çekerek şu teklifte bulundu: “Çocuklar dershane kapılarında madde-manevi tükeniyor. Ekonomik kriz ve gelecek derdi, öğrencileri ve aileleri perişan ediyor. Bizim tahlil teklifimiz lise 3’te lise diplomasının verilmesi, 4 yıllık örgün eğitime gideceklerin kendi imtihan alanlarında dersler alarak dershane sarmalından kurtulmaları. Meslek yüksekokulu, açıköğretim, önlisans, marifet programlarına imtihansız, lise 3 diploması ve okul muvaffakiyet puanı ile girilmesi.”